lunes, 30 de diciembre de 2013

XANEIRO con ALMUDENA GUZMÁN


Os nosos primeiros versos do 2014 veñen da man de Almudena Guzmán (Navacerrada, 1964) filóloga, xornalista cultural e, sobre todo, poeta.

Estamos en días de ledicia, deixemos queixas e lamentacións, mergullémonos nas augas do novo ano con renovadas ilusións:

DEIXA XA DE QUEIXARTE DA AUGA FRÍA...

Deja ya de quejarte del agua fría
y del cloro.

Además estás haciendo el ridículo
con ese flotador de pato.

No pienses en nada
pero recuérdalo todo
y tírate de cabeza a la piscina
del mundo.

Eres Esther Williams.

                           (de Zonas comunes, 2011)


E para mergullarse cómpre estar ben equipad@s:


CLEOPATRA NA SECCIÓN DE BAÑO DE EL CORTE INGLÉS:

Todos los veranos la misma historia.
       
La luz áspera del probador,
el biquini sobre la braga.
los pelos en las piernas.
       
Estás hecha un cuadro.
       
De Munch.

                           (de Zonas comunes, 2011)

De compras na sección de baño duns grandes almacéns ou gozando das vacacións hai realidades e situacións que non poden darse ao esquecemento e reclaman o noso compromiso:

CANDO A UN HOME...

Cuando a un hombre
se le echa de su trabajo
no sólo se altera el orden
económico y social
sino también el natural.

Es un árbol talado.


Y van cinco millones.
                         (de Zonas comunes, 2011)

O desemprego, a incerteza do futuro, o desamor, o desacougo existencial:

ISTO VENSE ABAIXO...

Esto va a venirse abajo
de un momento a otro
y usted lo sabe.

El amor ya no es un templo griego
sino algo parecido a un desastre de líneas
oblicuas que aprisionan todo intento de lluvia.
Y es gris.
Tan gris como estas perspectivas de furias
que se nos viene encima.

                              (de Usted, 1986)

martes, 17 de diciembre de 2013

A utilidade do inútil


Pepe Álvarez Cáccamo
Conferencia inaugural: "Poesía para xente miúda".

Di Fran Alonso que a poesía está nas cousas que nos rodean a diario, na música, na amizade, no supermercado, na risa..., na conversa e nas rúas.

O importante da poesía, continúa afirmando no seu manifesto, non é obsesionarse con descifrala senón saber gozala, sentila e intuíla. Na poesía reconforta sentir o seu ritmo, a súa música, a súa sonoridade, os xogos de palabras que por veces nos deslumbran, as imaxes fascinantes que nos ofrece. E tamén os seus enigmas. Poetizarse. En definitiva facer da poesía un pracer.

No universo do utilitarismo,  escribe no prólogo do seu libro o pensador italiano, Nuccio Ordine (1), un martelo vale máis que unha sinfonía, un coitelo máis que unha poesía, unha chave inglesa máis que un cadro: ¿por que é doado facerse cargo da eficacia dun utensilio mentres que resulta cada vez máis difícil entender para que poden servir a música, a literatura ou a arte?

O filósofo e tamém profesor italiano afirma: pensei que era o momento de reaccionar como o que son, un profesor, buscando os argumentos, encontrando páxinas dos clásicos que poidan facer vibrar as cordas do corazón dos meus novos estudantes.

   

E chegados a este punto, as xornadas en Compostela, plantexan estas cuestións enriba da mesa. Como poetas e docentes preguntarse que é a poesía,  reflexionar acerca do seu interese e  utilidade para os lectores e lectoras e  para a rapazada resulta un tema central. Antonio García Teijeiro,  recolle o verso de Celaya, Poesía necesaria, para dar título a un libro de lectura e creación poética dentro da aula. Se nós estamos convencidos, contaxiaremos este convencemento ao noso alumnado, afirma o poeta. 

E aquí, no plano da experiencia práctica están os obradoiros impartidos por Antía Otero, Dores Tembrás e Carlos Negro. Tamén o proxecto "Enredando versos" que pretende achegar como mediadores que somos os versos dos poetas nas aulas e trasladar a súa voz  á rutina diaria.

Porque a poesía é unha fogueira, imos queimarnos nela. Celso Emilio Ferreiro


Mesa redonda "Enredando versos nas aulas": Anxos Rial, Mercedes Queixas, Montse Penas e Romina Bal

Para rematar as xornadas nada mellor que a música, aliada imprescindible da poesía. Tres mulleres entorno a Rosalía. Diferentes voces, diferentes estilos unidas pola palabra.

Najla Shami:"Na lingua que eu falo"

Uxía:"Rosalía pequeniña"

Temos necesidade do inútil como temos necesidade, para vivir, das funcións vitais esenciais. A poesía, recórdanos Ionesco, a necesidade de imaxinar, de crear é tan fundamental como o é respirar. Respirar é vivir e non evadir a vida." (Nucio Ordine, 2013).

(1) ORDINE, N. (2013). La utilidad de lo inútil. Barcelona: Acantilado.

Imaxes: Harold

martes, 10 de diciembre de 2013

Versos pintados no pupitre


Este fin de semana, Enredando versos trasládase a Compostela para asistir ás III Xornadas de Literatura e Ensino organizadas pola AELG e a AS-PG. Anxos Rial, profesora de Lingua Galega e coordinadora da Biblioteca escolar do IES de Poio, dará voz a este proxecto colaborativo que comezou a súa andaina o curso pasado e que pretende achegar ao alumnado á poesía contémporánea, e en especial á dos poetas máis novos. Será o sábado 14 e compartirá mesa con Montse Penas e Romina Bal, o que permitirá intercambiar distintos puntos de vista sobre este potencial creativo e expresivo da expresión poética.

O programa complétase con obradoiros, conferencias e mesas redondas que contan coa presenza de poetas consagrados como García Teijeiro,  Álvarez Cáccamo, Fran Alonso, Elvira Riveiro, Antía Otero, Dores Tembrás, Carlos Negro...

A música de Uxía, Najla Shami e Aid, unidas polo fío conductor dos versos rosalianos, poñerán o remate a dous días intensos, pero de seguro gratificantes.


Máis información na Axenda cultural da Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega

lunes, 9 de diciembre de 2013

Na voz de Joan Margarit



A  voz  profunda do poeta consegue envolvernos na atmósfera da posguerra, nese territorio frío sinónimo de morte. Os hospicios son os únicos lugares que ofrecen amparo, fronte á soidade, á fame e á represión da época.  Ante o pesimismo dunha vida sen futuro, queda, non obstante, un consolo: a poesía, concebida coma a casa da misericordia. Véxase pois o paralelismo entre estas institucións e o poema, pois ámbos posibilitan cobixo.

O poeta escribe, no epílogo do libro: "O título deste libro e o de un dos poemas que contén, concebino mentres visitaba unha exposición sobre a Casa de Misericordia, onde podían verse fotografías e documentos ligados á historia desta institución."  Daquela era frecuente as solicitudes ante o xuíz das viúvas dos homes asasinados na represión do final da guerra do 36, que pedían o ingreso dos seus fillos nun orfanato pola imposibilidade de poder mantelos. 

Casa de misericordia foi Premio Nacional de Poesía no ano 2008.



A poesía de Joan Margarit busca a verdade e afronta con valentía a dureza da vida. Llegas tarde a tu tiempo, é un libro de poemas dedicado ós últimos oito meses da vida da súa filla Joana, que naceu con síndrome de Rubinstein-Taybe, e que morreu aos trinta anos. O poeta escribe no prólogo: "Os trinta anos que vivimos xuntos son agora o único contrapeso e o meu tesouro. Foi dende moi temperán unha persoa moi especial: por unha parte, a causa das súas minusvalías, que lle deixaban o amor como única ferramenta para sobrevivir, era incapaz de rancor; de orgullo, de calquera dos máis ínfimos sinais de maldade.... Ser o seu pai significou estar sempre xunto ao máis delicado e bondadoso que pode ofrecer a vida."

Joan Margarit estivo no 2010 no ciclo de Recitais Poéticos "POETAS DI(N)VERSOS" que dende o outono do 2009 vense celebrando en A Coruña, baixo a coordinación de Yolanda Castaño.
Podemos escoitalo neste vídeoacompañado de Álvarez Cáccamo.

martes, 3 de diciembre de 2013

EN DECEMBRO CON ROSALÍA FERNÁNDEZ RIAL

Rosalía Fernández Rial (Carballo-Muxía, 1988) é, sobre todo, escritora, en especial de poesía. Aínda que tamén se licenciou en Filoloxía e se está doutorando en Ciencias da Educación, ao tempo que continúa a súa formación en arte dramática, despois de ter participado nalgún proxecto teatral. Esta última faceta combínaa, asemade, coa escrita, levando os seus versos a escena mediante propostas musicais, pictóricas e performánticas

(http://asescollaselectivas.blogaliza.org/2013/04/03/rosalia-fernandez-rial/)

 

 

 

Ten publicado en poesía:

  • En clave de sol, 2009, Asociación Cultural Lumieira.
  • Átonos, 2011, Asociación Cultural Lumieira.
  • Vinte en escena, 2012, Positivas.

A súa obra tamén forma parte das seguinte obras colectivas:


  • Follas de Carballo, 2011, Asociación Cultural Lumieira.
  • Un mar de sensacións. Rutas e poemas para descubrir a Costa da Morte, 2012, Seminario de Estudos Comarcais da Costa da Morte.
  • Versos no Olimpo. O Monte Pindo na poesía galega, 2013, Toxosoutos.
  • Versus cianuro. Poemas contra a mina de ouro de Corcoesto, 2013, A. C. Caldeirón.  

Blog da poeta:http://rolderosalia.blogspot.com.es/


 GÚSTO-NOS
Agarda!
Estamos atados
pola mesma lingua,
enredados en idéntica
papila gustativa.
Vibra. Bebe o ruxir
que nos deglute sen tragar.
Brinca o lume loiro
da fala lene.
Pero agarda.
Non rompas o compás.
As palabras de sabores
sóñannos saltos imposibles
sobre ápices entrelazados.
Podemos ser traficantes de padais
ou afinar o asubío desta serpe.
Podemos chuspir letras amargas;
sentir o doce tombo
dos beizos salgados.
E o bico barbitúrico da lúa.
Podemos protexer ós fuxitivos.
Mais agora agarda.
A única fronteira
é a nosa lingua de area. No horizonte.
                                                                Átonos, 2011


ESCENA VII: (esquina)
As esquinas da rúa
que fago pola noite
son as proas da cidade.
Eu, o máis fermoso mascarón.
Nacín madeira de serea;
o meu canto fuma
rosas dos ventos
en solapas descoñecidas.
Desorientadas xa.
E os peixes que teño nos beizos
Coñecen
todos os buratos do suburbio.
Porque cada crepúsculo
atracan, nas miñas costas,
demasiados barcos desnortados.
Din que me movo
en danza oceánica;
que bico coa vertixe do nordés.
Comprenden que cobre
por fabricar amor.
Pero ninguén  sabe
con cantos piratas
teño que deitarme
antes de poder durmir.

                                            Vinte en escena, 2012



PULSO 4-Tonalidade menor
Hoxe cansei do mundo.
Sempre xira coa mesma canción,
e todos ó seu ritmo.
Non somos máis que corcheas picadas
nun tango con présa e caducado.
Necesito parar para sentilo,
prolongar a miña corchea,
alterala,
cambiala de tonalidade.
Necesito parar para vivir,
para bailar cos teus ollos
para mirar se aínda hai estrelas.
Sinto que vou a contratempo
e que o tango se mofa de min,
pero non podo recuperar o compás. 
                                           En clave de sol, 2009

ESCENA III: (todas as rúas)
Demasiado frío
para durmir
-di o carambelo dos teus labios-
Demasiado frío.
E á cidadenon lle caben
os nosos corpos
nosseus petos.
Fóra
é o único lugar que nos pertence.
Mais non tremas, amor.
Os edificios son árbores
con necrópoles de niños;
illas afogadas
en océanos que non flotan.
"Eles" teñen
un furado de asfalto vertical;
unha fiestra sen luz
entre as fauces da noite.
E nós?
Nós, todas as rúas.
                                        Vinte en escena2012

domingo, 1 de diciembre de 2013

DECEMBRO: a POESÍA dun ARQUITECTO

Pechamos o ano co arquitecto Joan Margarit i Consarnau, un dos mellores poetas cataláns contemporáneos.

Margarit, nado na época da guerra civil, lembra neste primeiro poema aqueles tristes tempos e as súas secuelas:


CASA DE MISERICORDIA
El padre fusilado.
O, como dice el juez, ejecutado.
La madre, ahora, la miseria, el hambre,
la instancia que le escribe alguien a máquina:
Saludo al Vencedor, Segundo Año Triunfal,
Solicito a Vuecencia poder dejar mis hijos
en esta Casa de Misericordia.
El frío del mañana está en la instancia.
Hospicios y orfanatos fueron duros,
pero más dura era la intemperie.
La verdadera caridad da miedo.
Igual que la poesía: un buen poema,
por más bello que sea, será cruel.
No hay nada más. La poesía es hoy
la última casa de misericordia.
                                  (de Casa de Misericordia, 2007)


E neste outro poema descóbrenos os piares da súa vida: arquitectura e poesía

POETA
Con mis tijeras oxidadas
para cortar palabras como rosas,
necesité buscar agujeros de tiempo.
Los encontraba en bares suburbiales
después de las visitas a las obras.
Agujeros de tiempo.
He acabado por vivir en ellos.
Ahora veo, todavía en pie,
lo que queda de un muro. Y frente a su estructura,
desarbolada, oscura, he entendido mi vida.
                                     (de Se pierde la señal, 2013)


A vida dun pai que perde, de xeito prematuro, unha filla:


NO HAY MILAGROS
Llovía con desidia.
Diecinueve de octubre, las nueve de la noche.
Joana iba asustada hacia el quirófano
rodeada por nosotros, que quedamos
en la salita mal iluminada junto a los ascensores.
Dicen que en un intento
de salvarse le dijo te quiero al cirujano.
Creíamos que un hada podría devolvernos
la Joana tranquila, la de siempre,
con sus confiados ojos centelleantes.
A las once mirábamos
las gotas de la lluvia en el cristal
como si resbalaran por la noche.
La noche era una hora de guadaña.
                                     (de Llegas tarde a tu tiempo. Poesía 1999-2002, 2010)


E xa é hora do adeus:

DESPEDIRSE

He retirado alfombras y cortinas,
todas las mesas en las que hace tiempo
que ni como ni escribo.
He sacado los cuadros y he pintado los muros
para borrar señales de los años.
Guardo unos pocos libros. Sé bien cuales.
He destruido
cartas de amor que no me amaban ya.
Silenciosos, ahora, los amores
son icebergs errantes del pensar.
La casa, sin rincones para el miedo
deja mis ojos más desnudos.
Nada, ni la esperanza,
podrá perturbar ya la última muerte.
No hay otra cosa para los que amo.
                                      (de Misteriosamente Feliz, 2009)

Galería poetas Porta XIII


Rosalia Fernández Rial Roi Vidal
Raúl Gómez Pato Eduardo Estévez
Arsenio Iglesias Pazos Serxio Iglesias

MÁIS VIDEOS

Rosalía Fernández Rial                       Roi Vidal
Raúl Gómez Pato                             Eduardo Estévez
Arsenio Iglesias Pazos                     Serxio Iglesias